Strefa gangsterów - recenzja serialu. Tom Hardy sprząta

Nie wiem, co o nas świadczy fakt, że najchętniej gramy w gry, w których wcielamy się w gangsterów, a najbardziej poruszają nas gangsterskie filmy — ale na pewno nie mówi to o nas nic dobrego. Spójrzmy jednak prawdzie w oczy: ekranowi gangsterzy to nic innego jak świadectwo naszego, ludzkiego zepsucia. Sęk w tym, że oni przynajmniej potrafili przyznać się do mroku, który w nich panuje, i uczynić z niego narzędzie siły. Nam pozostaje (z tęsknotą?) się temu przyglądać, tkwiąc w konwenansach kultury. I może właśnie dlatego jeszcze się nie pozabijaliśmy.

Kto jak kto, ale on nigdy nie był grzecznym chłopcem. Tom Hardy mógł zostać Jamesem Bondem, ale najwyraźniej bardziej ciągnie go w stronę świata gangsterów. Zamiast czarno-białego garnituru i jednoznacznych wyborów, woli look niepokornego chłopca i moralne odcienie szarości. Na Netfliksie wywołał tym niemały Chaos, a teraz pojawia się w produkcji SkyShowtime — ramię w ramię z, nomen omen, byłym agentem 007. Poradził sobie?

Tom Hardy i odcienie szarości

Skoro już o słynnym agencie mowa, warto zwrócić uwagę na ciekawą zależność. W tym roku na SkyShowtime zadebiutował drugi sezon 1923 – westernowego prequela Yellowstone. Rolę czarnego charakteru zagrał tam Timothy Dalton, znany przede wszystkim jako dawny agent Jej Królewskiej Mości. Kilka miesięcy później w bibliotece platformy pojawia się kolejny serial o rodzinnych porachunkach i wielkich pieniądzach, a w jednej z głównych ról występuje Pierce Brosnan – Bond z GoldenEye i kilku mniej udanych kontynuacji.

Co jednak istotne – aktor, który przez lata kojarzył się z urokiem i szlachetnym wdziękiem, tym razem gra kogoś, z kim prędzej chciałbyś nie mieć nic wspólnego, niż wypić wódkę z martini. Strefa gangsterów ma jeszcze jeden follow-up do 1923. Jest nim Hellen Mirren. Ale zarówno o niej, jak i Brosnanie, opowiem w innym fragmencie.

Głównym bohaterem serialu jest niejaki Harry (Hardy) — oficjalnie ochroniarz, nieoficjalnie specjalista od brudnej roboty w pewnej gangsterskiej rodzinie. Typowy „fixer”, ktoś jak Ray Donovan, tylko jeszcze mniej przebierający w środkach. Trzeba przyznać, że w tej historii jest co „sprzątać”. W Strefie gangsterów władza nie jest dana raz na zawsze — trzeba ją wyrwać, utrzymać i nie dać sobie odebrać. Dwie rodziny, dwa światy, jedna stawka: przetrwać i nie przegrać wszystkiego. Serial wrzuca nas w środek brutalnej gry o wpływy, gdzie lojalność ma swoją cenę, a każdy ruch może pociągnąć za sobą lawinę zdrad, krwi i upadków.

Porachunki

Serial zadebiutował w czerwcu i składa się z dziesięciu odcinków. Finał zaplanowano na sierpień na SkyShowtime. Co istotne — już teraz wiadomo, że powstanie drugi sezon. Za całość odpowiada Ronan Bennett, znany widzom tej platformy z innego głośnego tytułu — Dnia Szakala. Tym razem również serwuje historię, w której napięcie trzyma za gardło od pierwszych minut. Co więcej, za reżyserię części odcinków odpowiada sam Guy Ritchie — specjalista od gangsterskich porachunków, zwłaszcza tych w brytyjskim stylu. Twórca Porachunków i Przekrętu wraca tu do dobrze sobie znanych klimatów: brudnych interesów, ostrych dialogów i bohaterów, którzy pomiędzy rzucaniem bluzgami a oddawaniem strzałów, znajdują przerwę na kubek ciepłej herbaty.

Historia została opowiedziana bardzo sprawnie i wciąga od pierwszych minut. Twórcy startują z niskiego, zrozumiałego dla każdego pułapu konfliktu — w jednej z rodzin jest czarna owca, która nieco bruździ i krzyżuje szyki drugiej stronie. Sytuacja się zaognia, dochodzi do eskalacji, a w końcu do wojny. Z boku wszystkiemu bacznie przygląda się brytyjska policja, czekając na pierwsze ofiary. W sam środek tego chaosu zostaje wrzucony Harry, który ma zażegnać kryzys — ale jest to dla niego jednocześnie moment weryfikacji wartości, której jest wierny: lojalności.

Mniej akcja, więcej rozmowa

Akcja rozwija się punkt po punkcie, łatwo się w niej odnaleźć. Przebywanie w tej niekorzystnej — dla jednych i drugich — sytuacji umilają świetnie napisane sceny dialogowe, które podsycają napięcie i uwypuklają skalę intryg. Pojawia się kilka zaskoczeń, głównie związanych z postaciami. Jeśli wydaje się wam, że główny bohater nie przepuści żadnej okazji, by spuścić komuś ostry łomot, a po wszystkim weźmie siłą swoją kobietę — to jesteście w błędzie.

Nie wiem, czy ten pomysł na postać wyszedł bardziej od Toma Hardy’ego, czy od scenarzysty, ale mamy tu do czynienia ze stoikiem o romantycznej duszy. Bohaterem wiernym zasadom, który używa siły tylko wtedy, gdy ich przestrzeganie traci sens i zagraża status quo jego rodziny. Jego zdawkowe, ale trafne wypowiedzi i bijąca z niego pokora to jeden z ciekawszych aspektów serialu — i z pewnością jedna z bardziej oryginalnych wizji gangstera, jakie widziałem. Nie, to nie Ray Liotta z Chłopców z ferajny — to raczej jego odwrotność.

Pierce Brosnan i Helen Mirren – wybuchowa para

Ten aktorski spektakl, utrzymujący się przez większość czasu na wyrównanym poziomie, co jakiś czas przerywany jest momentami nieokiełznanej szarży Pierce’a Brosnana — i, o dziwo, także Helen Mirren. Grają osobliwą parę małżeńską, która z założenia miała wyróżniać się na tle pozostałych postaci ekspresją i energią. Zadanie wykonują, ale co za dużo, to niezdrowo. Z czasem ich obecność na ekranie zaczyna przypominać karykaturę. Jest w tych postaciach niewiele autentycznie ludzkich słabości, a sporo teatralnego trzymania się masek makiawelicznych, aroganckich liderów, którzy mają wszystkich za nic. Jakby istotniejsze było ego, a nie opowiedzenie historii, która ma sens.

To, że Brosnan czuł się w tej roli jak ryba w wodzie — widać gołym okiem. Problem w tym, że nikomu nie udało się tej ryby złowić i utrzymać na wędce. Efekt? Aktorstwo wymykające się spod kontroli. Jest tu coś, co szczególnie mnie uwiera: trudno zrozumieć, dlaczego tak nieznoszący sprzeciwu boss pozwala swojej żonie na tak bezrefleksyjną ingerencję, która w oczywisty sposób przyczynia się do pogorszenia sytuacji. Najwyraźniej scenariusz potrzebował pikanterii — a Helen Mirren ją dostarczyła.

To nie jest nowa Rodzina Soprano. I dobrze

Kolejnym zaskoczeniem w tej, skądinąd prostej, gangsterskiej historii jest wątek dawnej krzywdy, która od lat trawi jedną z postaci. Trauma, która wpływa na rodzinne relacje, początkowo wydaje się wpleciona na siłę. Ale scenarzyści wykonali tu ciekawą robotę: w finale potrafią ten motyw zgrabnie domknąć i wykorzystać jako kluczową konkluzję. To właśnie dzięki temu historia, przez którą przedzieramy się w Strefie gangsterów, staje się opowieścią nie tylko o konflikcie rodzin i próbie sił, ale także o tym, że walcząc z potworami, sami się nimi stajemy. A „bakcyl Dżumy” przechodzi dalej — na naszych podopiecznych — i zaczyna trawić ich, nas, oraz naszych bliskich od środka.

To zresztą niejedyny dowód na to, że scenarzystom naprawdę zależało na tym, by nie wszystko zostało powiedziane wprost. Wątki rozwijane mimochodem znajdują swoje ujście, a finał nie pozostawia poczucia pustki.

Nie nazwałbym Strefy gangsterów nową Rodziną Soprano. Ale z pewnością warto zauważyć, że to jedna z ciekawszych historii tego typu w serialowym światku. Powiedziałbym, że to trochę tak, jakby Sukcesję przyprawić Martinem Scorsese i Guyem Ritchiem — z naciskiem nie tylko na gwałtowne sceny akcji, ale przede wszystkim na siarczyste dialogi, które nie tylko podkreślają gęstość atmosfery w pokoju, ale wręcz ją kształtują. Choć to może zabrzmieć jak paradoks — biorąc pod uwagę, że Tom Hardy gra postać, która raczej nie mówi więcej, niż musi. Serial, w ogólnym rozrachunku, działa dokładnie tak samo. Wypada więc czekać na drugi sezon, bo choć za nami dziesięć odcinków, twórcy pozostali nie tylko bezkompromisowi, ale też zaskakująco powściągliwi. Jestem przekonany, że ta historia dopiero teraz nabierze prawdziwego rozpędu. Myśl o kolejnych kartach, jakie mogą paść na stół, budzi moją ciekawość.