1923, sezon 2 - recenzja 3. odcinków. Zima w Yellowstone nie oznacza stagnacji

Taylor Sheridan kazał nam czekać dwa lata na rozwinięcie wątków zapoczątkowanych w 1923. To spin-off i jednocześnie prequel kultowego Yellowstone, osadzony ponad sto lat wstecz, skupiający się ponownie na rodzinie Duttonów. Raczej nie dorówna wielkością macierzystej produkcji, ba – jakością nie zrównuje się nawet z innym serialem osadzonym w tym uniwersum, 1883. Za mało tu głębi. Mimo to wciąż stanowi solidną produkcję, przede wszystkim dzięki dopracowanemu scenariuszowi i świetnym kreacjom aktorskim.

Zima nadeszła, rzucając bohaterom dodatkowe kłody pod nogi. W pewnym momencie narratorka (którą ponownie jest Isabel May) zauważa, że choć piekło kojarzy się zazwyczaj z palącym gorącem, w jej stronach to właśnie przeszywający mróz jest o wiele bardziej śmiercionośny. Jacob (Harrison Ford) i Cara (Helen Mirren) muszą bronić ziemi przed zapędami kapitalistów, jednocześnie walcząc o przetrwanie. Donald Whitfield (Timothy Dalton), rekin biznesu, nie zamierza ustąpić, dostrzegając w ziemi Duttonów świetną inwestycję (zwłaszcza, gdy poznaje kolejny sposób na jej spieniężenie). Cała nadzieja w powracającym z wojennego frontu Spencerze (Brandon Sklenar), który przemierzył ocean, by wrócić do rodziny i pomóc w kolejnej wojnie – tym razem o zachowanie tożsamości i dziedzictwa.

Bo najważniejsza jest rodzina

Choć 1923 to western traktujący o brutalnej rzeczywistości, paradoksalnie jego najciekawszym wątkiem okazuje się ten romantyczny. Już w pierwszym sezonie najbardziej poruszyła mnie historia Spencera i Alexandry – ich nagła, zaskakująca i dynamicznie rozwijająca się miłość. Uwierzyłem w nią, co uważam za ogromną zasługę aktorów. Brandon Sklenar to w moim odczuciu rodząca się gwiazda. Choć miał już okazję zabłysnąć w It Ends With Us, dopiero u Sheridana otrzymał rolę, która, mam wrażenie, na długo określi jego ekranowe emploi. Jego Spencer nieprzypadkowo stoi w centrum tej historii, będąc zarówno główną nadzieją rodziny, jak i obiektem westchnień kobiety, która porzuca dla niego dostatnie i bezpieczne życie. Emanuje charyzmą tak, że niemal rozsadza nią ekran, choć jego agresja bywa momentami nadmiernie filmowa, bo i słabo uzasadniona. Niemniej to właśnie dynamizm i siła bijąca z tej postaci sprawiają, że 1923 posiada swój unikalny charakter.

W drugim sezonie kluczowa dla fabuły postać Spencera rozwija się dalej, kontynuując swoją podróż do rodziny, lecz tym razem bez ukochanej u boku. Jak radzi sobie Alexandra? Urzędnik decydujący o tym, czy bohaterka może wkroczyć do Nowego Świata, nie wierzy, że jest zamężna – według niego niemożliwe jest, by żona podróżowała sama przez ocean, kisząc się w ciasnej kajucie z innymi osobami. Wprost sugeruje jej, że w Ameryce może skończyć jako prostytutka. Scena z udziałem Julii Schlaepfer, której poświęcono lwią część trzeciego odcinka, jest poruszająca – ukazuje mroczną stronę patriarchalnej, szowinistycznej kultury, która, choć rzekomo troszczyła się o kobiety, w rzeczywistości traktowała je jako istoty drugiej kategorii.

Czas kobiet

Do tej kategorii z pewnością nie należy Helen Mirren, która, jak wino, starzeje się z klasą i emanuje w serialu niebywałą siłą. Jest nie tylko wsparciem dla męża, ale i kobietą, która – gdy sytuacja tego wymaga – potrafi przejąć inicjatywę i chwycić za strzelbę. W jednej ze scen serialu ukazano kontrast między podejściem do zagrożenia u mężczyzn i kobiet. Jacob, celując do pumy, daje jej szansę na opuszczenie terytorium człowieka, zwracając się do niej spokojnie, lecz stanowczo. Nie zabija jej, bo chce w ten sposób pokazać wyższość. W innej scenie Cara bez chwili wahania strzela do zwierzęcia. W surowym, nieprzyjaznym świecie, zdominowanym przez mężczyzn, kobiety nie mogą pozwolić sobie na ryzyko – muszą działać skutecznie i bezwzględnie, by zapewnić sobie bezpieczeństwo. Sheridan wie, w jaki sposób subtelnie poruszyć te palącego dziś tematu publicznej debaty.

Podobne motywy pojawiają się w wątku Teonny Rainwater, choć niestety jest on w drugim sezonie nieco słabiej poprowadzony. W ogóle wątek indiański trochę zszedł na skutek tego na bok. Teonna, która w pierwszym sezonie uciekła z katolickiej szkoły z internatem, po drodze zabijając zakonnicę znęcającą się nad nią fizycznie i psychicznie, nadal walczy o przetrwanie. Tym razem jest już wśród pobratymców, lecz historia koncentruje się głównie na osobach, które depczą jej po piętach, zwłaszcza na księdzu Renaudzie. Choć w pierwszym sezonie wątek ten dodawał fabule tragizmu i ukazywał mroczne oblicze kolejnego systemu, jakim jest system religijny, na razie w drugim sezonie nie rozwija się w satysfakcjonujący sposób. Mam nadzieję, że to się zmieni.

Ten krwiożerczy kapitalizm

W 1923 ciekawie przedstawiono także realia historyczne. Akcja rozgrywa się tuż przed wybuchem Wielkiego Kryzysu, a bohaterowie nieświadomie stoją na progu nadchodzącej zapaści ekonomicznej. Już teraz prohibicja daje się we znaki – jedni tracą, drudzy się bogacą, co doskonale oddaje naturę kapitalizmu. Ameryka jest tu pełna sprzeczności – z jednej strony rozkwit, z drugiej wisząca w powietrzu katastrofa. Tło to doskonale koreluje z atmosferą serialu – zimowa aura, w jakiej osadzony jest serial, idealnie oddaje trudne warunki, w jakich żyją postacie. Mroźne, zaśnieżone krajobrazy stają się metaforą nie tylko surowości natury, ale i społecznych realiów – mroźnego, nieprzyjaznego świata, w którym liczy się tylko ten, który jest silniejszy.

Sheridan ponownie opowiada o Ameryce, w której wolność, symbolizowana przez Statuę Wolności, jest najwyższą wartością – ale różnie interpretowaną. Alexandra boleśnie przekonuje się o tym na własnej skórze, gdy traktowana jest jak intruz. Z kolei Donald Whitfield, pogrążony w chciwości, ukazuje, jak wielkie bogactwo może prowadzić do moralnego zepsucia. Jaka wartość ratuje bohaterów w tym świecie? Sheridan w każdej ze swoich produkcji odpowiada tak samo – czy to w Yellowstone, 1923, czy Landmanie – rodzina. To ona stanowi fundament, o który warto walczyć. Nie jest idealna, ma swoje wady, ale to właśnie więzy krwi zapewniają przetrwanie. Banalnie, melodramatycznie, ale skutecznie.

• Przeczytaj recenzję serialu Yellowstone
• Przeczytaj recenzję serialu Landman