20 lat temu HBO skasowało niedoceniony serial fantasy, który dopiero po latach zyskał status kultowego dzieła

Telewizja pełna jest ambitnych projektów, które znikają szybciej, niż zdążą znaleźć swoją publiczność. Najczęściej spotyka to produkcje fantasy, gdzie rozbudowane światy i skomplikowana mitologia wymagają od widza cierpliwości, a od stacji odwagi do utrzymania kosztownej serii mimo początkowo niższej oglądalności. Jednym z najbardziej bolesnych przykładów pozostaje Carnivale od HBO, serial, który dziś uchodzi za niedocenione arcydzieło dark fantasy.

Carnivale – minęło 20 lat od skasowania jednego z najlepszych fantasy od HBO

Carnivale zadebiutowało 14 września 2003 roku i od pierwszych minut zachwycało surową stylistyką oraz obrazem Ameryki pogrążonej w Wielkim Kryzysie. Twórca serii Daniel Knauf osadził historię na przecięciu losów wędrownego cyrku oraz kalifornijskiego kaznodziei prowadzących nieświadomie ku nadciągającemu starciu sił dobra i zła. W centrum wydarzeń znalazł się Ben Hawkins grany przez Nicka Stahla obdarzony mocą uzdrawiania oraz Brother Justin Crowe w interpretacji Clancy’ego Browna metodysta dręczony wizjami o charakterze mesjanistycznym. Produkcja przetrwała jedynie dwa sezony, a HBO ostatecznie zakończyło jej emisję w maju 2005 roku.

W rozmowach z fanami Knauf wielokrotnie podkreślał, że Carnivale od początku wymagało od odbiorcy pełnego skupienia. Twórca tłumaczył że widzowie muszą wejść w świat, który nie przypomina znanych schematów i potrzebują czasu, aby zrozumieć jego zasady.

Choć start produkcji okazał się obiecujący, a premierowy odcinek przyciągnął ponad pięć milionów widzów, zainteresowanie stopniowo malało. Przy drugim sezonie oglądalność spadła do około półtora miliona osób na odcinek. W pierwszych latach dwutysięcznych HBO funkcjonowało już jako miejsce najgłośniejszych hitów telewizyjnych, takich jak Rodzina Soprano czy Seks w wielkim mieście, które przy znacznie niższych kosztach dawały sieci spektakularny zwrot finansowy. Carnivale było natomiast przedsięwzięciem wyjątkowo drogim, gdyż każdy epizod kosztował około czterech milionów dolarów, co w tamtych czasach stanowiło ogromne obciążenie finansowe.

Twórcy tłumaczyli później, że problemem była nie tylko cena, lecz także struktura opowieści. Knauf planował historię jako trzy księgi, a każda z nich miała obejmować dwa sezony. Zakończenie drugiej odsłony traktował jako finał pierwszej księgi, zamykający pierwszy konflikt, równocześnie otwierając drzwi do znacznie większej wojny.

Paradoksalnie ta struktura dała HBO wygodne uzasadnienie do zamknięcia projektu. Stacja mogła przekonywać, że najważniejszy wątek został doprowadzony do logicznego finału, mimo że przyszłe losy Sofie i całe tło mitu Avatarów pozostawało w zawieszeniu.

Z perspektywy czasu Carnivale jawi się jako prekursor późniejszego rozkwitu telewizyjnej ambitnej fantastyki. Serial tworzył wyjątkowy klimat, budowany przez połączenie surowej, wypalonej słońcem scenografii z oryginalną mitologią czerpiącą z gnostycyzmu, masonerii i apokryfów chrześcijańskich. Z tego połączenia narodziła się wizja walki generacyjnych istot Światła i Ciemności, które miały wpływać na losy świata.

Ogromną siłą produkcji była także obsada. Clancy Brown stworzył jedną z najbardziej zapadających w pamięć kreacji w swojej karierze, grając duchownego przekonanego o boskości własnej misji. Jego upadek był jednocześnie osobistą tragedią i odbiciem nastrojów rodzącego się fanatyzmu lat trzydziestych. Na ekranie wyróżniali się również Michael J. Anderson jako charyzmatyczny Samson oraz Tim DeKay jako Jonesy, bohater o trudnej przeszłości i jeszcze trudniejszych wyborach.

Dziś Carnivale pozostaje przykładem serialu, który wyprzedził swoje czasy. Dowodzi, że fantastyka może być poważna, niepokojąca i dojrzała, jeśli daje aktorom oraz widzom przestrzeń na zanurzenie się w bogatym świecie. Serial w całości możecie obejrzeć na platformie HBO Max.