Paradoks dojrzałych gier - chcemy, aby były, ale nie chcemy w nie grać

Stałych Czytelników gram.pl pewnie przyzwyczaiłem do zupełnie innej formy publicystyki - o studiach, ich historii, ludziach, procesach branżowych i kwestiach biznesowych. Dzisiaj jednak mam dla Was zalążek dyskusji o grach – dojrzałych, ambitnych, wielowarstwowych i dających do myślenia. Każdy, kto chociaż lubi być postrzegany jako osoba elokwentna i wyrafinowana potwierdzi, że ceni sobie taką rozgrywkę. Tylko czy aby nie ma w tym więcej deklaracji, a za mało działania? Czy faktycznie potrzebujemy takich gier? Zacznijmy od historii o tym, jak wymęczyło mnie The Alters.

11 bit studios to synonim gier ambitnych, dojrzałych i poruszających poważne tematy. To jedyne studio na rynku, które mówi wprost, że jego celem jest tworzenie tzw. meaningful entertainment. The Alters nie jest od tego wyjątkiem. Do gry podchodziłem ze sporymi nadziejami, bo o ile Frostpunk specjalnie mi nie podchodzi (ze względu na rozgrywkę), tak nowy tytuł bliski jest moim preferencjom. Zacząłem więc grać i po 20 godzinach doszedłem do napisów końcowych. Zajęło mi to… miesiąc. Jak na kogoś, kto gra dużo i regularnie, taki wynik to spore zaskoczenie. Najciekawsze jest to, że dosłownie za każdym razem musiałem się zmusić do tego, aby odpalić grę. Zawsze! To nie jest sygnał tego, że dobrze się bawiłem.

Co jeszcze ciekawsze, jak już odpaliłem The Alters, ciężko było mi się oderwać od rozgrywki. Często miałem też syndrom “jeszcze jednego dnia”. 11 bit studios wykonało genialną robotę, dostarczając na rynek fantastyczne, głębokie doświadczenie, obudowane w rozbudowany i logiczny gameplay. To taka gra, jaką lubię, dająca do myślenia, angażująca i uczciwa w stosunku do inteligencji dojrzałego odbiorcy. Czemu więc musiałem się zmuszać, aby włączyć konsolę? Zagadkowe, prawda? Odpowiedź jest prosta - życie dorosłego człowieka…

Niechęć do grania w świetne gry

Ostatni miesiąc był u mnie trudny. Mnóstwo pracy, nieco stresu, istotne rodzinne sprawy, zmęczenie. Po prostu nie miałem siły odpalić gry, która jest angażująca i wymaga ode mnie wysiłku intelektualnego. The Alters takie właśnie jest – to nie jest prosta rozgrywka, tutaj trzeba myśleć, planować i poświęcić w pełni swoją uwagę historii oraz zarządzaniu mobilną bazą. Ta gra to wręcz wysiłek dla gracza. Jak już wejdzie się w rytm, zaczyna to sprawiać ogromną przyjemność, ale jednak nie można pominąć tego wątku. To dotyczy większości ambitnych produkcji – nawet jeśli, tak jak najnowsza produkcja 11 bit, nie mają rozbudowanej rozgrywki, sama historia jest na tyle angażująca emocjonalnie, że należy traktować ją jako psychiczny wysiłek.

Takie podejście nie jest pozbawione podstaw naukowych. Roy Baumeister w swoich badaniach z 1998 roku zaproponował pojęcie wyczerpania ego. Zakłada ono, że wszystkie działania wymagające wysiłku psychicznego (praca intelektualna, podejmowanie decyzji, sytuacje społeczne, nauka itd.) zużywają siłę mentalną, indywidualną dla każdego z nas. Co więcej, działa ona jak mięsień, a więc trenowana zwiększa się. W naszym przypadku można to porównać do osoby pracującej fizycznie, która po powrocie do domu chce pobiegać czy pojeździć na rowerze. Zmęczenie sprawia jednak, że brakuje na to sił. W przypadku pracownika intelektualnego działa to samo, ale na sferę mentalną, zwłaszcza jeśli jest on narażony na bardzo wyczerpujący multitasking czy zajmowanie się wieloma odmiennymi sprawami w ciągu jednego dnia. Taki gracz po powrocie do domu praktycznie nie ma siły na coś bardziej angażującego, bo taka rozgrywka, mimo że sprawia przyjemność, również zużywa codzienną dawkę sił mentalnych. Jeśli jednak ich brakuje, ciężko włączyć konsolę czy komputer.

Ja znam swój organizm na tyle dobrze że wiem, kiedy jest mój szczyt zmęczenia psychicznego. Ma to miejsce wtedy, kiedy po pracy włączam Comedy Central i oglądam Przyjaciół. Każdy odcinek widziałem dziesiątki, jak nie setki razy, ale w tej sytuacji nie tylko nie przeszkadza mi to, ale wręcz pomaga. Serial nie wymaga ode mnie choćby minimalnego zaangażowania mentalnego, w każdej chwili mogę też stracić uwagę, a i tak nie zgubię wątku, bo scenariusz znam na pamięć. Skoro przy okazji Przyjaciele to klasyk gatunku, czerpię z tego przyjemność, a jednocześnie nie muszę poświęcać resztek sił. W innych sytuacjach szukam dla siebie bardzo luźnej gry, najlepiej takiej, w której mogę wyłączyć dźwięk i słuchać w tle podcastu. Widać to było w czasie ogrywania The Alters. Problem był nie tylko brak czasu. Miałem go na tyle, że po drodze przeszedłem Spray Paint Simulator. To akurat typ gry, w której szare komórki mogą się całkowicie wyłączyć, bo wszystkie czynności wykonuje się mechanicznie, bez konieczności myślenia.