Matt Reeves – "Projekt: Monster" – recenzja filmu

Zapis katastrofy amatorską kamerą

Jakiś czas później inni filmowcy stwierdzili, że pomysł na skonstruowaną w taki sposób produkcję jest na tyle nośny, iż warto zaryzykować. Efekt w postaci obrazu Projekt: Monster przerósł najśmielsze oczekiwania widzów (nota bene w przypadku wielu osób nie należały one do szczególnie wygórowanych). Scenarzysta Drew Goddard (współtwórca Lost, podobnie jak producent J.J. Abrams) i reżyser Matt Reeves zafundowali widzom kawał świetnego, choć bardzo specyficznego kina. Pokazali, że paradokument stylizowany na efekt pracy typową „idiotenkamerą”, którą nawet tresowana małpa mogłaby obsługiwać, nie musi być klapą. Wręcz przeciwnie – dosłownie wpiera w fotel solidną dawką emocji i... efektami wizualnymi. Przez pierwsze 15-20 minut seansu dało się słyszeć chichoty, strzępy rozmów, komentarze, później zaś w kinie zaległa cisza jak makiem zasiał, przerywana jedynie okazjonalnymi okrzykami zaskoczenia.

Autorzy świetnie oddali reakcje psychologiczne zarówno w przypadku samych bohaterów, jak i nieokiełznanego tłumu.

Mamy tu grupkę przyjaciół i znajomych, którzy w obliczu niebezpieczeństwa zbijają się w stado, zdecydowane trzymać się razem, gdyż jak możemy przypuszczać, w narastającym chaosie sami dla siebie reprezentują ostoję normalności, coś znanego w oszalałym nagle świecie. Współdziałają i bronią się nawzajem. Przyjemnie patrzy się na normalną instynktowną reakcję, rzadko jednak spotykaną np. w horrorze: kiedy coś się na ciebie rzuca, odruchowo zasłaniasz głowę i traktujesz toto z buta (niezależnie, czy masz na nogach męskie półbuty, czy wysokie obcasy), nie wrzeszczysz histerycznie, stojąc nieruchomo, tylko wrzeszcząc histerycznie, tłuczesz napastnika, szarpiącego twego kompana...

Odczuwamy empatię wobec osób, które wskutek widma śmierci decydują się wykonać coś – z punktu widzenia bezpiecznie siedzącego w domu człowieka – kompletnie nieracjonalnego lub, by poradzić sobie ze stratą ukochanych, szukają nowego, tymczasowego celu, pozwalającego walczyć o przetrwanie.

Wielkie, w zasadzie tragikomiczne wrażenie wywołuje scena odwzorowująca pamiętne zajścia w Nowym Orleanie, kiedy miasto się wali, w przenośni i dosłownie, a zdziczałe bandy w amoku włamują się do sklepów, zupełnie jakby w tej sytuacji toster albo telewizor mogły się na cokolwiek przydać.

Znajdziemy w filmie jeszcze sporo takich apetycznych kwestii, ale największy „smaczek” odczujemy pod koniec filmu, o tym jednak widzowie muszą przekonać się na własnej skórze...

Generalnie zastrzeżenia budzi niewiele rzeczy. Na serio przyczepić się można głównie do realizmu paru scen – otóż ciężko ranna osoba, która straciła mnóstwo krwi, nie powinna śmigać jako ta gazela, bardziej przystoi jej być wleczoną, aniżeli wlec kogokolwiek. Cóż, dla dobra sprawy złóżmy to jednak na karb szoku i adrenaliny, wszak nie od dziś wiadomo, że człowiek to wspaniała maszyna, a zwłaszcza kiedy nie ma innego wyjścia. Natomiast całość przedstawia się znakomicie: zachwyca prosty pomysł i osnuwająca wszystka mgła tajemnicy, psychologia postaci i to, jak zostały one odegrane przez aktorską ekipę. W utworze brak znanych twarzy, co uwiarygodnia i potęguje efekt. Na szczególną uwagę zasługuje chaos (bynajmniej nie monotonny ani nudny) wywołany pracą kamery i „poszarpany” montaż (przebijające co jakiś czas stare nagranie na kasecie kamery to istny majstersztyk klimatu).

Twórcy Projekt: Monster inspirowali się nie tylko The Blair Witch Project, z kadrów przebija też wyraźny ukłon w stronę Godzilli, a pewne sceny – przypadkiem bądź nie – budzą skojarzenia z genialnym opowiadaniem Briana Aldissa, pt. Biedny mały wojowniku!. Dobrze, że Nowy Jork doczekał się swojego własnego potwora na miarę legendarnego już japońskiego monstrum. Polscy widzowie mogą żałować jedynie, że zgodnie z naszą „świecką tradycją” przekładu totalnie zaprzepaszczono wydźwięk oryginalnego tytułu, kreując sztuczną markę, a w dodatku serwując spoiler. Czy naprawdę warto było aż tak podkreślać w polskim tytule podobieństwo realizacji filmu Cloverfield do The Blair Witch Project? Cóż, mieliśmy już Zebrę z klasą i Stefana Malutkiego, teraz mamy Projekt: Monster.

Na zakończenie warto jeszcze ostrzec widzów co do jednej sprawy. Film Reevesa i Goddarda to zdecydowanie obraz kinowy. Oglądany w domu, nawet na sporej plazmie, dużo straci, lepiej zatem odżałować na bilet. Warto.

Materiał filmowy

Na zakończenie dwa trailery, które powinny Wam nieco przybliżyć klimat filmu – choć pewnie nie są one dla nikogo niczym nowym, kampania reklamowa filmu była intensywna...

Plusy: + prosty, a jednocześnie znakomity pomysł + nikt nie tłumaczy nic widzom + praca kamery i montaż + klimat i psychologia postaci + gra aktorska Minusy: - mały przytyk odnośnie do realizmu: ciężko ranne osoby zwykle mają w sobie nieco mniej pary

Tytuł: Projekt: Monster Reżyseria: Matt Reeves Scenariusz: Drew Goddard Zdjęcia: Michael Bonvillain Muzyka: brak Obsada: Lizzy Caplan, Jessica Lucas, T.J. Miller, Michael Stahl-David, Mike Vogel, Odette Yustman Produkcja: USA 2008 Dystrybucja: UIP Strona www: tutaj i tutaj (wersja polska)