Doszły mnie słuchy, iż Wielce Oświecony Władca życzy sobie, aby nakreślić mu obraz konfliktu z niewiernymi przybyszami, toczony o ziemie Palestyny i przyległe. Stąd też pozwalam sobie przedstawić ten traktat w pięciu częściach, mając nadzieję, iż uczyni on sprawę chrześcijan przejrzystą, a co ważniejsze nie zanudzi naszego litościwego władcy.
Papież przychylnie przyjmuje poselstwo, co na pierwszy rzut oka może wydać się dziwne, i ogłasza wśród europejskiego rycerstwa krucjatę do Ziemi Świętej. Pomijając motywy doktrynalne, biskup watykański miał jeszcze kilka powodów, które go skłoniły do owej decyzji. Niewątpliwie należała do nich chęć odzyskania wpływów we wschodnim odłamie religii i ostateczne jej podporządkowanie władzy papieskiej. Był to ruch wybitnie polityczny.
Ostatecznie papieżowi pozostało „tylko” przekonać europejskie rycerstwo do owej wyprawy. Bo chociaż chrześcijanie wierzą w Boga i jego przykazania, to wiara ta nie wystarczyłaby do wyprawy przeciw Turkom. Obwołał więc dżihad, którego celem było zajęcie Świętego Miasta i ogłosił, że każdemu, kto weźmie w niej udział, odpuszczone zostaną wszelkie grzechy przeszłe i przyszłe. Śmieszny ten edykt bierze się stąd, że chrześcijanie nie wierzą, iż śmierć poniesiona w obronie wiary zapewnia wstęp do Dżannah.
W ciągu dwóch lat, mimo że okrutnie poszczerbieni, krzyżowcy przemierzyli całą Azję Mniejszą i w sile nie przekraczającej trzech tysięcy ludzi zdobyli Jerozolimę. Jak mawia mój pan Saladyn, odwagą i męstwem zasłużyli na owe zwycięstwo. Tak powstało Królestwo Jerozolimy. Jego pierwszym władcą, mieniącym się Obrońcą Grobu Pańskiego, został Gotfryd, a po nim, już jako król, panował brat jego Baldwin. Dopiero niedawno, po prawie stu latach, Jerozolima wróciła pod nasze panowanie.
Jednak to nie koniec historii wypraw krzyżowych. Niecałe pięćdziesiąt lat po zdobyciu Jerozolimy, papież Eugeniusz III wraz z Bernardem z Clairvaux zainicjowali druga wyprawę. Jej celem było wsparcie dla rycerstwa Królestwa Jerozolimy, które w owym czasie ponosiło znaczne straty terytorialne. Jednak ta wyprawa zakończyła się całkowitym fiaskiem. Nie dość, że nie odzyskali odbitego przez Nur-ad Dina hrabstwa Edessy, to na dodatek ponieśli olbrzymie straty i utracili wiele ze swego dotychczasowego prestiżu.
Kościół
Pozwalam sobie na przesłanie kolejnej części mego sprawozdania na temat Europejczyków w Ziemi Świętej. Równocześnie żywię w nim nadzieję, iż poprzedni dostarczył w miarę wyczerpującego obrazu sytuacji. Na wstępie nadmieniam, że poświęcę go sprawom religii chrześcijańskiej, której doktryny są mi dobrze znane, choć zupełnie dla mnie niezrozumiałe.
Jak już pisałem, u podstaw krucjat leżały chrześcijańskie roszczenia na tle religijnym do Świętego Miasta. Z tego też powodu hierarchia kościelna odgrywa dość istotną rolę w polityce Królestwa Jerozolimskiego. Drugim powodem, a osobiście odnoszę wrażenie, że istotniejszym, jest fakt że mnisi, księża i zakonnicy to jedyni prawdziwie wykształceni ludzie pochodzący z Europy. Są skrybami i urzędnikami w administracji i sądownictwie na wszystkich ziemiach zajętych przez krzyżowców. I chociaż ich wiedza i horyzonty są silnie ograniczane przez ich niedorzeczną wiarę, to należy się z nimi liczyć. Zwracam się z pokorna prośba o zapamiętanie mych słów, albowiem ta wiedza może być w kontakcie z nimi lepszym orężem niż stalowe ostrze.
Z wyrazami szacunku
Wezyr Mohammad ben Farisz
ibn Umar abd Tabari
Kupcy
Jak zapewne w swej nieomylności zauważyłeś, Panie, w mych raportach przeszedłem do omówienia grup społecznych jakie zamieszkują ziemie zajęte przez chrześcijan. Tym razem pozwolę sobie nakreślić kilka słów o europejskich kupcach. Przyznam uczciwie, że brzydzę się nimi, bo nie dość, że niewierni, to lichwą się jeszcze parają. Jednak nie można pominąć tak istotnej kasty. 
Obrót towarami przynosi im niemałe zyski, ale to obrzydliwe praktyki związane z lichwą czynią ich bogaczami. Należy do tego dodać, że ciężką pracą kupcy osiągają znaczne wykształcenie w czym przewyższają rycerstwo, a nierzadko i kler. W kwestiach politycznych mają niewiele do powiedzenia, ale właśnie z tego powodu czasem warto zabiegać o ich przychylność. Duże majątki i wybujałe ambicje tych ludzi mogą być wspaniałymi sprzymierzeńcami w razie konieczności. Co jak poprzednio doradzam zachować w pamięci. Uniżony sługa Wezyr Mohammad ben Farisz ibn Umar abd Tabari
Rycerstwo
Przesyłam oto trzeci z listów poświęcony społeczeństwu krzyżowców. Z twej odpowiedzi Panie wnioskuję, iż spotkały się one z twym zainteresowaniem. Jednocześnie zapewniam cię Panie, że kiedy tylko czas i obowiązki pozwolą postaram się przesłać nieco obszerniejsze pismo.
Baronowie, ich elita rządząca, to w większości źle wychowani, niewykształceni i nieokrzesani osiłkowie. Niewiele w nich cierpliwości i talentów dyplomatycznych. Autorytet wzbudzają siłą i strachem, a tych, których uznają za gorszych od siebie, traktują gorzej od psów. Również ich higiena pozostawia wiele do życzenia.
Cechy te doskonale widoczne były podczas poprzedniej krucjaty, kiedy to ich swary i buta doprowadziły do niemal absolutnej klęski. Jednak pamiętać należy, że w śród całego tego motłochu pojawiają się jednostki wybitne, czego niepodważalnym świadectwem jest chociażby Ryszard Lwie Serce czy Fryderyk I Barbarossa, który to na początku obecnej krucjaty poległ w wodach Salef. To dzięki takim ludziom jak oni chrześcijanie odnoszą sukcesy.
Spod murów Akki
Wezyr Mohammad ben Farisz
ibn Umar abd Tabari
Zakony rycerskie
Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników św. Jana z Jerozolimy zwany również Joannitami lub też po prostu Szpitalnikami. Powstał za czasów pierwszej krucjaty, kiedy to zakon podówczas jeszcze o zwyczajnej regule, prowadzący szpitale, stanął do obrony swych ośrodków przed wiernymi i rabusiami. Jeszcze przed rokiem 500 papież Paschalis II oficjalnie uznaje ich istnienie jako zakonu rycerskiego. Wkrótce po utworzeniu Królestwa Jerozolimy Gotfryd z Bouillon powierza im obowiązek pilnowania porządku w granicach królestwa. Jakieś trzydzieści lat później w ich ręce zostaje oddany Krak des Chevaliers, który staje się siedzibą zakonu. Ten potężny zamek mieści w górach Nusairi na wschód od Trypolisu. Szpitalnicy poświęcają się swoim obowiązkom, i choć ze względu na powierzone zadania mają spore wpływy, stronią od wielkiej polityki.
Zakon Rycerzy i Szpitalników świętego Łazarza z Jerozolimy lub Lazaryci czy też Lazarianie. Jeden z najstarszych zakonów, chociaż nie tak liczny jak Joannici czy Templariusze. Historia ich powstania jest nieco podobna do tej jaka towarzyszyła Joannitom, zresztą przez pierwszych dwadzieścia lat istnienia byli ich odłamem. Jednak Lazarianie wykorzystali do obrony swej placówki przebywających u nich chorych na trąd rycerzy. Do dziś opiekują się chorymi. Ich znaczenie polityczne jest znikome.
Mam nadzieję, o Roztropny, iż owe jakże skromne informacje pozwolą ci wykształcić sobie opinię o całości rzeczy, na której tak bardzo nam wszystkim zależy. Na bezdrożach Syrii Wezyr Mohammad ben Farisz ibn Umar abd Tabari
