NBA

Gra na zimową nudę

Początek grudnia 1891

Minąłem pośpiesznie Springfield Armory, skład broni istniejący tu od 1777 roku. Bawiący się niedaleko chłopcy udawali strzelaninę, ganiając się wokół zamarzniętej fontanny. W co innego mogli się bawić, gdy obrzucanie śniegiem stało się już nudne, tak samo jak wszelkie zabawy możliwe w domu? Dwie dziewczynki grały w grę zwaną "Kaczka na kamieniu", jaką pamiętałem jeszcze z własnego dzieciństwa. Każdy pomysł jest dobry w tym szarym mieście i gdyby zależało to ode mnie, zaleciłbym wszystkim mieszkańcom obowiązkowe szkolenia na temat organizacji czasu i zapełniania go czymś wartościowym.

Po następnych kilkunastu minutach dotarłem do YMCA International Training School – placówki, w której obecnie pracuję, a gdzie jeszcze do niedawna uczyłem się. Moje lekcje zaczynały się dopiero za czterdzieści minut. Zgodnie ze wczorajszym zaleceniem, musiałem udać się do kadr oraz dyrektora szkoły. Najpierw jednak zaszedłem do niewielkiej kanciapy, zwanej szumnie pokojem nauczycielskim, gdzie pozostawiłem płaszcz i walizkę. Nie zdziwiłem się nawet w momencie, gdy zobaczyłem jednego z kolegów po fachu, śpiącego w kącie na jednym z foteli. Stary Robertson w każdą środę miał długą przerwę pomiędzy swoimi lekcjami fizyki, a nie opłacało się mu wracać do mieszkania, które wynajmował na drugim końcu miasta. Ulotniłem się dyskretnie.

Dyrektor uśmiechnął się na mój widok szeroko. Mimo zasadniczej różnicy wieku, byliśmy dobrymi przyjaciółmi jeszcze od czasów, gdy przychodziłem do jego gabinetu jako uczeń.

- Mam dla Ciebie zadanie, James.- zwrócił się do mnie po krótkim przywitaniu. - Jak z pewnością sam zauważyłeś, szkoła co roku przeżywa zimą pewien zastój. Do tego ludzie skarżą się, że większość ćwiczeń stawia na siłę, nie na zdolności. Nie wątpię – tu spojrzał się na mnie ze złowieszczym uśmiechem – że irytuje to i Ciebie. Dlatego też chciałbym Cię poprosić o zorganizowanie nowej gry, dobrej dla naszych uczniów, ale i... nauczycieli oraz mieszkańców.

- Chce pan, bym stworzył nową dziedzinę sportu? - zawahałem się przez chwilę, patrząc z niedowierzaniem. - Przecież jest tylu bardziej doświadczonych nauczycieli wychowania fizycznego... Tylu starszych ode mnie stażem trenerów... - I każdy z nich robi tylko swoje, nie wykazując nawet krzty zainteresowania tym, co dzieje się poza zakresem ich obowiązków. Dasz radę, James, prawda? - spytał, odpowiadają natychmiast samemu sobie. - Wiem, że uda się. Dobrze pamiętam, jak zdziwiony i dumny zarazem byłem wtedy. Czas działać – pomyślałem. Wreszcie można było coś zrobić!

15 grudnia 1891

- Przypominam zasady - powiedziałem wtedy do swoich osiemnastu uczniów, wyznaczonych niecały tydzień temu na zajęciach, jak również do ludzi, którzy wypełnili każde możliwe miejsce na trybunach. - Piłkę można rzucić w dowolnym kierunku, za pomocą jednej lub obu rąk. Wzrok zawodników, jak również widzów powędrował wtedy na moją rękę. - Nie wolno wam używać pięści do wyrzucenia piłki. Nie wolno też biec z nią. Wyrzucacie piłkę z miejsca, w którym stoicie, tak by osoba z waszej drużyny nie miała problemu złapać jej w trakcie biegu. Zabronione jest – tu zatrzymałem się na moment – popychanie czy przytrzymywanie innych zawodników. Widok ludzi czekających w skupieniu naprawdę motywuje. Czułem, jak moje słowa są pochłaniane przez gości na trybunach. Słyszeli wszak o czymś nowym, interesującym. - Mecz składał się będzie z dwóch piętnastominutowych połówek, podzielonych pięciominutową przerwą. - kontynuowałem - Drużyna, która w tym czasie najczęściej trafi do kosza, wygrywa. Objaśniłem następnie zasady fauli oraz reguły i punktowanie. Nastał kolejny moment, który utkwił mi w pamięci do końca życia. Rozpoczął się mecz.

Dyrektor, siedzący obok mnie z radością oglądał, jak zawodnicy biegali po boisku. Sędziowanie, według spisanych przeze mnie reguł, pozostawiłem dwóm trenerom, działającym w mieście. - Brawo James! O to mi właśnie chodziło! Nastolatkowie i dorośli. Uczniowie, mieszkańcy miasta i nauczyciele. Każdy będzie mógł w to grać, nie zważając na siłę, ale na zdolności, które z każdym meczem będzie można doskonalić. Padł gol, po czym po chwili zabrzmiał gwizdek. Mecz zakończył się wynikiem 5:1.

Jak się czuję? To pytanie zadano mi niejednokrotnie, gratulując pomysłu na nową grę, nazywaną coraz częściej koszykówką. Pozbyłem się uczucia bezradności, sprawiając, że dzieci chętniej przychodzą na wychowanie fizyczne. Zapewniłem rozrywkę starszym osobom, tracącym czas w domach. Pomysł sprawdził się, a czy przetrwa próbę czasu? Dzisiejsze wydanie jednej z gazet opublikowało zasady mojej gry. Być może nie tylko mieszkańcy tego miasta usłyszą o grze Jamesa Naismitha?

Gra, która zawładnęła światem

Potrzeba było lat, by powstały specjalne ligi, zrzeszające drużyny i organizujące zawody. Zaskakującym jest fakt, iż pomarańczowa piłka, natychmiast kojarząca się nam z koszykówką, po raz pierwszy użyta została dopiero w 1950 roku! W tym czasie ewoluował także sposób gry – pojawiło się m.in. kozłowanie, które nie było z początku przewidziane przez Naismitha. Idea została zachowana jednak od grudnia 1891 roku taka sama – koszykówka nie jest grą tylko dla najsilniejszych. Stawia też na umiejętności, na rozwój całego ciała. I zapewnia to, co dawała już podczas pierwszego meczu – ogrom rozrywki.

Gra z ekranu