Monitor jaki jest każdy widzi. Jednak to, co na nim widać nie zawsze bywa już tak oczywiste. Decyduje o tym wiele czynników takich, jak rodzaj matrycy, częstotliwość odświeżania czy kontrast. Nie wiesz o co chodzi? Spokojnie, zaraz wszystko stanie się jasne.
To już drugi artykuł Waszego ulubionego autora. Kiedy już przestaniecie się śmiać z poprzedniego stwierdzenia zapraszam do lektury. W poprzednim poradniku, wyjaśniliśmy sobie podstawy chłodzenia cieczą. W tym przygotowałem krótki poradnik zakupowy dotyczący monitorów.
Obecne monitory to w głównej mierze LCD (ciekłokrystaliczne), rzadziej PDP (plazmowe) i CRT (kineskopowe). Ponieważ drugi typ jest mało popularny, a trzeci można spotkać jedynie na aukcjach, ewentualnie w sklepach ze starociami, skupmy się na monitorach LCD.
Przekątna ekranu
Przekątna ekranu to inaczej jego wielkość. Mierzona jest w calach, od górnego do dolnego rogu ekranu po przekątnej (stąd nazwa). 1 cal to 2,54 cm. Tak więc monitor 20” ma ekran o przekątnej 50,8 cm.
Rozdzielczość
Rozdzielczość ekranu określa ile w danym momencie pikseli wyświetlanych jest na ekranie. Wymiary podaje się w postaci A x B, gdzie A to liczba poziomych linii, a B pionowych. Im więcej pikseli jest na ekranie tym lepszą jakość obrazu uzyskujemy. Większość monitorów, które mają powyżej 20” jest już w stanie wyświetlać obraz Full HD, a więc 1920x1080. W takiej rozdzielczości wyświetlonych jest już ponad 2 miliony pikseli.
Gorący/martwy piksel
Wada monitora powstała wskutek uszkodzenia bądź wady fabrycznej. Oznacza piksel, który pali się na biało (gorący) lub na czarno (martwy), który jest taki niezależnie od wyświetlanej zawartości. W znakomitej większość nie podlega gwarancji, dlatego warto sprawdzić monitor czy telewizor jeszcze przed podpisaniem dokumentów gwarancyjnych.
Jeżeli monitor zgodny jest z normą ISO 13406-2, to na każdy 1 milion pikseli uszkodzone mogą być 2 piksele i 5 subpikseli. Łatwo więc policzyć że w rozdzielczości Full HD, dopuszczalne są 4 wadliwe piksele i 10 subpikseli. Jeżeli jest ich więcej, urządzenie można wymienić.
Czas reakcji
To czas w jakim piksel zapala się, gaśnie, a następnie znowu się zapala. Jest mierzony w milisekundach (ms), czyli jednej tysięcznej sekundy. Na pewno część z Was natrafiła na tzw. „efekt smużenia”, gdzie ekran rozmazywał się przy szybszych ruchach kamery. Gdy czas odświeżania wynosi mniej niż 20 ms, wtedy efekt ten nie występuje. W większości nowych monitorów parametry te wynoszą 5 lub 2 ms.
Częstotliwość odświeżania
Częstotliwość odświeżania wyrażona w hercach (Hz) pozwala określić, ile obrazów jest w stanie wyświetlić monitor w ciągu jednej sekundy. Tak więc 100 Hz to sto "zdjęć" wyświetlanych w ciągu jednej sekundy. Im niższa rozdzielczość, tym większa częstotliwość odświeżania. W monitorach CRT przy niskim odświeżaniu występował efekt migotania ekranu, który nie tylko szybko męczył wzrok, ale – przy dłuższym użytkowaniu – mógł doprowadzić do jego pogorszenia. W monitorach LCD efekt ten nie występuje więc nawet przy dużych rozdzielczościach używanie urządzenia, które ma 50Hz jest bezpieczne.
Kontrast statyczny i dynamiczny
Kontrast statyczny to różnica pomiędzy najciemniejszym, a najjaśniejszym punktem na ekranie przy stałym natężeniu lamp podświetlających. Nie jest to więc wielkość, która określa paletę barw czy jakość, ale co najwyżej to, jak mocno ekran „świeci”. To właśnie na wielkość statyczną, należy bardziej zwracać uwagę niż na wielkość dynamiczną. Ta druga określa różnice przy zmiennym natężeniu lamp podświetlających (minimalnym i maksymalnym). Dodatkowo coraz częściej producenci podnoszą kontrast programowo.
Kąty widzenia
Zasada jest w tym wypadku prosta: kąt widzenia określa pod jakim kątem powinniśmy dostrzegać obraz w pionie i poziomie. Inną sprawą jest jaką ma wtedy jakość. Teoretycznie im większy kąt widzenia tym lepiej.
Podświetlenie
Ciekły kryształ w wyświetlaczu LCD nie świeci sam z siebie. Jest podświetlany od wewnątrz. Istnieją cztery typy podświetleń:
CCFL krawędziowe – Pod skrótem CCFL kryje się nic innego niż cold cathode fluorescent lamp. Przy oświetlaniu krawędziowym, światło z katody zamontowanej przy krawędzi ekranu wpada do dyfuzora, dzięki któremu rozprowadzane jest na cały ekran. Minusy tego rozwiązania są oczywiste – podświetlenie jest nierównomierne. Z tego też powodu oświetlenie krawędziowe wykorzystywane jest tylko w niewielkich monitorach.
CCFL bezpośrednie – Stosowane jest w monitorach o dużej przekątnej ekranu. Jak sama nazwa wskazuje, podświetlenie odbywa się bezpośrednio, a dzięki temu różnica pomiędzy poszczególnymi partiami ekranu wynosi jedynie 10%.
CCFL RGB – Najbardziej zaawansowana odmiana CCFL. Do podświetlania ekranu używa się katod o trzech różnych kolorach (czerwonego, zielonego i niebieskiego). Pozwala to na osiągnięcie większego nasycenia danego koloru (saturacji), a dzięki temu barwa odbierana jest jako żywsza.
LED – Wielu użytkowników traktuje podświetlanie LED, jako oddzielną klasę monitorów. Niepotrzebnie, bo to ta sama matryca, o innym podświetleniu. Prawdą jednak jest, że montowanie diod, nadal nie jest zbyt popularne. Także i w tym przypadku występują podświetlanie krawędziowe i bezpośrednie. Diody LED zapewniają żywsze kolory, dobre rozmieszczenie barw oraz dłuższą (średnio o 30 000 godzin w stosunku do podświetlania lampowego) żywotność. Ponadto monitory oparte na tym podświetlaniu można lepiej konfigurować – światło emitowane przez diody LED jest dowolnie modyfikowalne pod względem intensywności barw i mocy. Wszystko jednak ma swoje wady. W tym przypadku jest to cena. Za 22” monitor z podświetleniem LED zapłacimy tyle samo, co za 26” CCFL.
Rodzaj matrycy
Jest to jeden z najważniejszych parametrów monitora. To, jakiej matrycy użyto określa przeznaczenie danego urządzenia. Istnieją trzy rodzaje matryc:
Matryca TN – Zależy Wam na graniu i oglądaniu filmów? Ta matryca jest dla Was. Jest najczęściej produkowana, a dzięki temu cena jest dość rozsądna. Ze względu na niski czas poleca się ją głównie do gier. Jako wadę można wymienić niezbyt wierne odwzorowanie szczegółów i niskie kąty widzenia.
Matryca VA – Dedykowana dla montażystów i osób zajmujących się obróbką wideo. Dla graczy nie polecana ze względu na dość długi czas reakcji. W stosunku do matrycy TN cechują ją jednak lepsze kąty widzenia i wierniejsze odwzorowanie detali. Ceny są podobne.
Matryca IPS – Najdroższe matryce, przeznaczone do specjalistycznych rozwiązań (używane np. w medycynie). Mają bardzo duże kąty widzenia, równomierne podświetlenie oraz stałość kolorów. Cechuje je jednak bardzo długi czas reakcji – dłuższy niż w przypadku pozostałych matryc.
Złącza
Ostatnia rzecz to zamontowane złącza do których możemy podpiąć sprzęt. Najlepsze monitory mają po dwa lub więcej złącz HDMI, do których możemy podłączać konsole czy odtwarzacze multimedialne. W starszych monitorach stosowane były także wejścia VGA, jednak nie mogły osiągnąć dużych rozdzielczości, dlatego w nowszych modelach zamieniono je na wejście DVI. Mała rada na koniec – jeżeli podłączacie komputer do monitora zróbcie to za pomocą DVI, a nie HDMI. Pozwoli to na wykorzystanie sprzętu w 100%. Niestety jakość obrazu przesyłana za pośrednictwem kabla HDMI jest nieco niższa niż w przypadku DVI.
